4 Haziran 2013 Salı
GÜNLERDEN CUMARTESİ MEYDANLARDAN TAKSİM
Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Bale’sinin kapatılarak, kurumların müdürlüklere bağlanması gibi saçmasapan bir tasarıyı protesto etmek üzere çıktık bu defa da Taksim’e…
“Bu eylem renksiz geldi, Ankara Metrosu’nda öpüşmeye gidelim” diye espri yaparken, metro eyleminin şiddetle cezalandırıldığını duydum ve tabi ki bu konudaki esprimden caydım.
Gün geçmiyor ki, protesto edecek yeni bir şeyler bulunmasın…Ve gün geçmiyor ki, protestolar giderek arttırılan faşizan bir şiddet dozuyla cezalandırılmasın…
Madem Galatasaray’a kadar yürüyeceğiz dedik, polisin bize zehir saçmasından korkmayıp, yürüyebilmeli ya da yürüyebilmek için gerekli alt yapıyı sağlayabilmedik. Biz sanatçıların toplumda halen güvenilirliği var, kamuoyu sözümüzün arkasında duracağımıza inanıyor… Ne dediysek yapmalı, bir de şu tahta bacaklı dev kuklalar, gülen/ ağlayan adam maskeli romantik eylem biçimimizden vaz geçmeliyiz. Rus ya da Arap turistlere zengin bir malzeme sağladığımız kesin de, işçimiz/ köylümüz/ kentlimiz/ öğrencimize yaraşan daha politik bir duruşumuz olmalı.
Bir de, sözcükleri yerli yerinde kullanmak gibi bir sorumluluğumuz yok mu? Taksim heykelinden AKM’ye kadar sürüklenmenin adı, ne zamandan beri yürüyüş oluyor ? Kültür Sanat Sen’in bu eylemlerdeki genel duruşu her zaman sağlam… Belli ki bu kez Noel Baba’nın torbasından hop diye çıkan yasanın şokunu yaşamışlar…
Gönül bu eylemlere sadece sanatçıların değil, meydanlarda direnen her kesimin ve tabi ki
seyircilerin de gelmesini istiyor. Seyirciler, yurdun her köşesinde kendilerine böylesine köklü, önemli ve en önemlisi bu kadar ucuza kültür hizmeti getiren bu kurumların yok edilişine seyirci kalmalı…Sanatçılar TEKEL’de, THY’de, Reyhanlı’da, Uludere’de neredeydi diye soranlar haklı tabi…Ancak sanat kurumları yok edilirse, toplumun sadece sözcük hafızası değil, pasif direniş silahları ve kendini ifade edecek notaları tükenir… Onun için meydanda yalnız bırakıldıklarını düşünenler bile, sanatın güdümlenmesine sessiz kalmamalı.
…..
EN SON NE ZAMAN GİTTİN?
Yeni bir saldırı modeli buldular, “Emek Sineması” na en son ne zaman gitmişler de, Emek için ağlıyorlar?” söylemini kullanıyorlar şimdi de. Emek Sineması’nı onlar batırdı demeye getirecekler neredeyse…
İnsan sadece yaşadığı yer için mi yas tutar? Afrika’da bir aç çocuğa, ya da Sudan’da şiddet gören bir kadına ağlayamaz mı?Kaldı ki, Emek, Taksim’in göbeği. Festivallerde binlerce sinemaseverin arasında sanatçılar yok muydu?Hadi yeni bir silah , bir de bu silahı kullanacak yeni tetikçiler bulun …
….
ÖZEL TİYATROLAR
Taksim Eylemi’nde Genco Erkal, Ali Poyrazoğlu gibi özel tiyatro emekçilerinin bulunup da, opera/ balede, tiyatroda aktif görev alanların az sayıda olması tuhaf değil mi?
Çoğu Kurtlar Vadisi’nde oynadığı için, vadiyi meydana tercih etmiş belli ki…Vadide olmayanların derdi de er geç vadiye inmek! Onlar dizide görünene kadar, kimse onları görmesin, fişlemesin derdindeler.Bu ülke Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nun sözde yeniden açılışında başbakan eşinin elini öpen solcuları da gördü, tiyatro yıkılırsa buldozer altında yatarım deyip, tiyatro yıkılırken belediye kadrolarına geçenleri de…Devlet Tiyatrosu kapansın, parayı özellere dağıtacağız diye kandırarak eylem kırmalarına bakmayın, tiyatronun özeli/ devleti olmaz diyen herkes meydanlarda artık!
Bu arada Muhsin Ertuğrul için yapılan son eylemle aynı saate denk getirilerek sözüm ona Şişhane’ye dikilecek tiyatro tanıtım kahvaltısına katılanlara soruyorum! Sahi ne oldu o projeye? Hanginiz, belediyeyi arayıp da, bizi eylem kırmak için mi oyaladınız diye sormayı akıl etti?
…
AMATÖRLERE TELİF HAKKI
Amatör tiyatrolar telif ödemeli mi, yoksa istedikleri oyunları bedava oynama hakkına mı sahip olmalı? Tartışılması tuhaf. Çok güvendiğim Boğaziçi Üniversitesi camiasının konuyu gündeme getiriş biçimi de sağlıksız ve taraflı.
Yazar emekçi değil mi yahu? Bir yapıtın ortaya çıkması kolay bir şey mi ki, bedavadan üstüne konasın?Amatörler kostümleri, aksesuarları çarşıdan bedavaya mı alıyor? Herşey paralı da, fikir neden bedava olsun?
Onk Ajans, Yeditepe Üniversitesi’ne Milan Kundera’nın oyununun ne zaman nerede oynandığını sormuş diye fırtına kopuyor. Soracak tabi. Ajans yazarı temsil ediyorsa, yazara ya da varislerine hesap vermek zorunda.
Kaldı ki, bu durumda telif ücreti de istenmemiş, sadece rapor istenmiş. Kuşkusuz amatör tiyatroya destek vermek gerek, yazar ya da çevirmen telif hakkından vaz geçmekte ya da tüm dünyada olduğu gibi sembolik bir bedel istemekte özgürdür tabi, ancak kimse kusura bakmasın ama dünyanın herhangi bir yerinden biri “amatörüm” diye çıkarak, bir eserin üstüne oturma hakkını kendinde bulmamalı . Öğrenciler fikirlerin de sahipleri olduğunu nasıl öğrenmek istemez !
İşin para kısmını geçin, yazar da oyununa hayat verecek sanatçıyı seçme hakkına sahip olmalı. “Sanatçı istediği oyunu oynar ” yerine “Bu oyun bu sanatçıya teslim edilmiştir ” düşüncesi öne çıkmalı! Uygarlığın şartlarından biri her fikrin özgür olduğunu kabul etmek kadar, her fikrin bir sahibi olduğunu da kabul etmekten geçer.
TWITTER BELASI
twitter: @nedimsaban
Aslında sadece şu anda gittiği Kuzey Afrika Gezisi değil, herşey ama herşey önceden planlanmıştı.Para hakimiyeti, kendi sermayedar grubu, pasif bir muhalefet, cemaatten destek alınarak kuvvetlendirilen bir polis, yandaş bir medya, kindar ama kendince sağlıklı gördüğü , kafası iyi olmayan bir gençlik…
Baskıcı , ayrıştırıcı politikasında satranç hamleleriyle ilerleyebileceğini sanıyordu…
Yurdu “geçici” süre terk ettiği basın toplantısında, borsa Tokyo’da da düşer, isyanı Cumhuriyet mitinglerinde de çıkarttılar, ağaçları Zekeriyaköy’de de, Sheraton’da da kestiler derken”öz güveni” yüksek, “ben seçmenimi sokağa salmıyorum ” derken tehditkar, “bunların hesabını soracağım “ derken kindar, “kendisine soru soran muhabirleri azarlarken” agresifti…
Bir gün önce Fatih Altaylı’yı karşısında muma çevirerek “aciz medyanın belgeselini çektirmiş”, Reuters muhabiri Birsen Altaylı’nın beklenmeyen cesareti karşısında afallamıştı…
Herşey çok önceden belliydi, “Gezi Parkı iki yıl önce belliydi”, “AKM beş yıldır yıkılmaya çalışıyordu”, yeni mi aklınıza geldi derken aslında ne kadar haklıydı…
Demokrasiler sürprizler üzerine kuruludur ama onun yönetim anlayışında sürpriz yoktu, satranç piyonlarına doğru zamanda doğru hamleleri yaptırmak vardı. Şiir okuduğu için hapis yattığı yıllarda sadece bir şeyi ön görememişti. Tarihte örnek aldığı faşistlerin propaganda bakanlığı vardı da, “Sosyal Medya!” henüz keşfedilmemişti!
Twitter belasını hesaplayamadığını itiraf ediyordu… Bu bela olmasa, Taksim’i ilk dakikada püskürtebilecek, belki de rantiyelere çoktan yedirecekti ama dayanışma ruhu ı &‘den & ‘e sıçramış, özgürlük heyecanı @’ten @’a bulaşmıştı.…
Twitleme hızı yasaklama hızının önüne, @ korkuyu yendi … Artık gazetelerin yazması, televizyonların göstermesine gerek yoktu, tarih kendini @ ‘den @’e çoğalarak yazıyordu.
@ bir ağaçtan bir kadın vücuduna, bir öğrenciden bir yaşlı teyze’nin tavasına bulaşmıştı.
Fazla mani olmayayım! Direnişin, dayanışmanın, özgürlüğün tadını çıkartın artık.
Bazı @’ları sadece onurlu direnişinizin anısı olarak sıralıyorum… Yanını siz doldurursunuz… Tarih yazan bir ulus, twitter belasında, @‘ın içini mi dolduramayacak?
@ direngeziparkı, @topçu kışlası, @tencere tava hep aynı hava” @iki ayyaş, @birkaç çapulcu, @marjinal gruplar, @EmekBizim, @Emek Yerinde Güzel, @AKM; @medya istifa, @Halk TV, @Sırrı Süreyya Önder, @Okan Bayülgen, @Roger Waters, @Bruce Willis, @Noam Chomsky, @ Mehmet Ali Alabora, @Nasuh Mahruki, @oyuncular sendikası, @ biber gazı, @kimyasal silahlar, @portakal gazı, @Talcid’li su, @ GsFbBjk, @kırmızılı kız
14 Mayıs 2013 Salı
YAR BANA BİR ÖDÜL
…….)))) AÇ PARANTEZ
Tiyatroda en iyi ödül alkıştır klişesini geçiniz. En çok alkışlanan oyunun tutmadığı nice deneyimlerimiz var… Tuhaf ama gerçektir, herkes beğenir ama kimse gelmez bazen!
Biraz da bu yüzden, sezon sonunda dağıtılan ödüller alkışın da yerini tutar, yıl boyunca harcanan emeğin tam karşılığını veremese de, en azından görmezden gelinmediğini müjdeler.
Ödül sistemleri çöker, ödüller saygınlığını yitirirse, “ödül alsak bile kendi başarımızdan şüphe duyacağımız” için, bugün seçici kurullarda öncülük edenlerin yanlışlarını, kendilerine olan sevgi ya da saygımızdan bağımsız olarak sorgulamamız gerekmektedir.
Türkiye’nin en büyük sorunu bu mudur derseniz, bu sorunuzu “ kavram kargaşalarının ve sözcüklerin kirletilmesinin çok büyük bir sorun olduğu ve nasıl “Demokrasi”, “Cumhuriyet”,
sözcüklerinin içinin boşaltılmasıyla mücadele etmemiz gerekiyorsa , çağdaş toplumun en önemli dinamiklerinden biri olan “ödül” kavramının yozlaştırılmaması için de duyarlılık göstermeliyiz.” diye yanıtlarım. Medeniyet, ceza üstüne değil, ödül üstüne kuruludur çünkü.
….))) ÜSTÜN AKMEN
Üstün Akmen, başkanı olduğu birlik adına yayınladığı ancak genelde kendisinin seçici kurul deneyimlerini vurgulayan ama birliğin gücünü de kontrolsüzce kullanarak yaygınlaştırılan bir bültenle, bir kişinin üç jüride olması, aynı seçici kurul üyelerinin iki farklı ödülde bambaşka adaylar gösterilmesi gibi konulardaki eleştirilerime yanıt verdi.
Kendisini bu konuda eleştiren tek kişi ben değilim, bu yüzden de tiyatro konusunda kalem oynatanlara ettiği yakışıksız sözler ve “neyin peşindeler bilmiyorum ” suçlamasını üzerime almadım. Neyin peşinde olacağım? O ödüllerin seçici kurullarından birinde olmanın peşinde olmayacağıma göre, yapıcı eleştirimin arkasında yukarıda açıkladığım gerekçelerden başka bir şey yok herhalde.
Bir kişi üç seçici kurulun ikisine başkanlık edecek, şahsi meselelerini bile basın bülteni haline dönüştürecek kadar güçlü olduğu bir birlikte ise sadece oy verenlerden biri olduğunu iddia edecek. Hadi buna inandığımızı varsayalım, aynı yıl aynı kişilerin izlediği oyunlardan nasıl taban tabana zıt adaylar çıkar yahu?
“Lions aday gösterdi, biz seçiyoruz” demek ise iyice tuhaf. Onlar aday gösteriyorsa, onlar niye seçmiyor? Siz onların adaylarını hangi kriterlere dayanarak diye sormazlar mı adama? Uzmansanız, adayları niye size seçtirmiyorlar, adayları seçemiyorsanız niye uzmanlığınıza baş vuruyorlar? Bu işi yapabilecek başka kimse yok mu hakikaten?
Mevcut seçim sistemi bizi bazen kendi dışımızdaki kişileri milletvekili yapmaya zorlayabilir, ama yılın oyuncusu yapmaya zorlamamalı!
….))) LİONS TİYATRO ÖDÜLLERİ
Sizi eleştirenler, kendi deyiminizle “cahillikten kaynaklanan terbiyesizlik “ ve “haysiyetsizlik ”içindeler de, siz kriterleri bile belli olmayan bu ödüllerde onlarca kişiye mavi boncuk dayanarak çok mu haysiyetli bir davranış sergilemiş oluyorsunuz? Tiyatro için kalem oynatanlara “haysiyetsiz” denmesini Üstün Akmen gibi aydın bir kişiye yakıştıramadım. Bir eleştirmenin eleştiriye tahamülü yoksa, bu en kibar deyimle, “hoşgörüsüzlüktür”!
Geçtiğimiz hafta açtığım parantezi tekrarlayayım: Farklı misyonları, hedefleri, kriterleri olan (örneğin yerli oyunların özendirilmesi, gençlerin özendirilmesi, yeni tiyatro insanlarının ortaya çıkartılması gibi) ödüllerin seçici kurulunda, “nasılsa 60 oyun görüyorum” diyerek bulunulabilir, ancak yılın en iyi’lerini seçme iddiasında aynı insanların oluşturduğu seçici kurullar apayrı insanları aday gösterirlerse, bu tamamen “deli saçması” olarak algılanır.
Lions Ödülleri gelecekte kendisine “sezonda unutulanlar” gibi bir tema seçebilir. Gerçekten de 200’e yakın oyunda değerlendirilemeyen nice yetenek var. Ödüle bu nitelik kazandırılırsa, o zaman belki aynı jürilerin iki farklı ödül vermesi ve aynı jürilerin bu iki ödülde taban tabana zıt seçimler yapmalarını anlayabiliriz.
…)))SONGÜL ÖDEN’E HAKSIZLIK
Songül Öden’in müthiş bir oyuncu olduğunu hepimiz kabul ediyoruz. “Küçük Adam Ne Oldu Sana” daki oyununu alkışladık, fazlasıyla hak ettiğine inandığımız övgü yazılarını keyifle okuduk . Sevgili Songül, Sadri Alışık Tiyatrosu’nun Alışık Ödülleri’nin dışında tutulma prensibi yüzünden belki de hak ettiği kategoride aday gösterilmemiştir. Başarısına rağmen her nedense Afife’ye de aday olmadığı bu yıl , Akmen’in başkanı olduğu bir ikinci kuruldan aday gösterilmesi, bu sanatçının emeğini hafife almak değildir de nedir? Songül, diğer ödüllerdeki başka adaylarla Lions’ta karşı karşıya gelse, belki yine yanlış anlaşılmazdı, ama ona jest yaptığını sanan bir seçici kurulun yılın en başarılı isimlerini kategori dışında tutarak sanki gereksinimi varmış gibi Songül’ü ön plana çıkartma telaşı yanlış anlaşılmayacak mı ?
Songül’e özel hayranlığım var. Ne yazık ki bu yıl Lions adayları arasında Songül gibi haksızlık yapılan nice benzer sanatçılarımız var! Ödülün itibarsızlaştırılması nedeniyle hak ettikleri ödül konusunda coşku yerine, kuşku yaşayacaklar.
Çok “haysiyetsizce” bir yakıştırma yapacağım: Ödülü hak ediyorlar ama ödül verenlerin bu tutumunu hiç hak etmiyorlar!
10 Mayıs 2013 Cuma
ödüllendirilemeyenler
….))) ÖDÜLLERE BAŞVURU SİSTEMİ KONULSUN
Geçtiğimiz hafta “tiyatrocular başvurmadıkları ödüllere aday gösterilmesin” diyerek bir parantez açmış ve tiyatromuzda ödül enflasyonunun önüne geçilmesi, sanatçıların istemedikleri kişiler tarafından değerlendirilmemesi , jürilerin de 200’ün üzerinde oyun izlemeyi programlayarak boş yere zaman kaybetmemesi için somut gerekçelerimi sıralamıştım.
Bu önerimin, tiyatroların katılacağı bir imza kampanyasıyla hemen hayata geçirilebileceğine inanıyorum. Büyük destek gören yazımdan sonra gündeme gelen birkaç soruyu hemen yanıtlayayım:
1) Edebiyat ödüllerinde olduğu gibi, her ödül için son başvuru tarihi olabilir.
2) Ödüllere şahıslar ya da kurumlar diledikleri kategorilerde başvurabilir.
3) Ödüller açıklanırken, jüri, seçici kurul seçim gerekçelerinin yanısıra şeffaf biçimde hangi adaylar arasından seçim yaptığını da açıklar.
Bugüne kadar Haluk Bilginer, Işıl Kasapoğlu gibi isimler hiçbir ödüle aday gösterilmek istemediklerini zaten açıklamışlar. Ancak, herkesin bildiği gibi, aday gösterilmeyi istememekle, aday olmayı istemek arasında ciddi fark var.
Candan inanıyorum. Önerimin hayata geçmesiyle, iyiniyetle başladığına hiç şüphe olmayan ancak kontrolden çıkarak yozlaşma tehlikesi yaşanan ödül sistemleri iyileştirilecektir.
…..))) DİREKLERARASI ÖDÜLLERİ
İtiraf edeyim, bugüne kadar Direklerarası ile Lions Ödülleri’nin aynı olduğunu sanıyordum. Direklerarası’nın tiyatro sevdalılarını yakından tanıma fırsatı bulduktan sonra ve bu hafta Lions Ödülleri ile ilgili soru işaretlerinden sonra, geç de olsa, iki ödülün farklı olduğunu öğrenmiş oldum.
Direklerarası Jürileri, oyunları zaten izlemek için belli bir bütçe ayırıyorlarmış. Sanata sembolik de olsa bir değer biçmelerini alkışlıyorum. Öncülük yapmışlar ve yapmaya devam edecekler. Dilerim Afife Ödülleri de bu uygulamayı örnek alarak, sanat yapıtlarının değerlendirilmesi için bütçe ayırır. Sanırım ödül dönemlerinde açıklama yapmamak, polemiğe girmemek gibi bir prensip kararları var ya da hakikaten çok duyarsızlar. Haftalardır yazıyorum, en ufak bir yanıt bile vermiyorlar. Oysa, benimki dikkate alınması gereken, yapıcı bir öneri.
Bu arada Direklerarası, bilet fiyatında anlaşamadığı Kumbaracı 50 yapımı “Kimseni Ölmediği Bir Günün Ertesiydi”yi kategori dışı bırakmış. Bu kadar duyarlı bir seçici kurulun kategori dışında bıraktığı oyunları da açıklaması iyi olurdu diye düşünüyorum.
...))) LİONS ÖDÜLLERİ
Lions Ödüllerinin var olduğunu duymamla beraber, seçici kurulun çoğunun Sadri Alışık Seçici Kurulu ile aynı kişilerden oluştuğunu yazdım. Sadri Alışık ve Lions Ödülleri Jüri Başkanı Üstün Akmen, aynı zamanda TEB Ödüllerinde de jüri üyesi “Allah arttırsın” diyeceğim geliyor, ama ne kadar yetkin olursa olsun bir kişinin üç jüride olmasını aklım almıyor doğrusu. Ödüllerin misyonları farklı olur. Kimi genç yetenekleri (Vasfi Rıza gibi) , kimi Anadolu tiyatrolarını (Direklerarası Gibi) , kimi yerli oyunları (İsmet Küntay gibi) öne çıkartır da, bir derece anlarım.
Şu anki uygulama birbirlerinden onbeş gün arayla zamanlanan ödüllerde , “gönül alma”duygusunun daha önde olduğunu gösteriyor.” Bu sefer olmadı, ama haftaya bir tane daha var” gibi bir alt metin çıkıyor, ki bu da Üstün Akmen gibi bir tiyatro sevdalısına yakışmıyor.
Sumru Yavrucuk, Funda Eryiğit, Süleyman Atanısev gibi tartışmasız iyilerin Lions’da adının bile geçmemesi başka nasıl açıklanabilir? Akmen’in, Lions adayları konusunda yazacağını söylediği yazıyı heyecanla bekliyorum doğrusu.
…..))) İSİMSİZ KAHRAMANLAR
Onlar hiçbir jüriden ödül almaz, bazılarının adları bile bilinmez ama tiyatronun isimsiz kahramanlarıdırlar. Bazen galalarda alkışlamayı bile angaryadan saydığımız bu kişiler var olmadan tiyatronun gerçek anlamda var olacağını da söyleyemeyiz. Gişecinin önemini ancak yeriniz kötüyse anlarsınız, yer göstericinin gerekliliğini ancak yerinizde biri oturursa fark edersiniz. Oysa, yerinize zamanında oturmanız , perdenin zamanında açılması için son derece önemlidir. 50 yıldır teşrifatçılık yapan Aysu Abi, tiyatro ödüllerinin tümüne layıktır bence.
Bu hafta yine böyle bir emekçiyi kaybetti tiyatromuz. Alaattin Eraslan, yaşamının büyük kısmını Anadolu’da tiyatroya adamış, Ankara Sanat Tiyatrosu başta olmak üzere pekçok tiyatroya hak ettiği değeri vermiş olan bir tiyatro insanıydı. Son dönemde Aysa Prodüksiyon’da yapımcı olarak öne çıktıysa da, ben onu “Beyaz”ın stand up’ından kazandığı paraları tiyatrolara dağıtan organizatör olarak hatırlamak istiyorum. Işıklar içinde yatsın… Kavgası, yeni kavgalara örnek olsun!
30 Nisan 2013 Salı
MUHSİN HOCA KİME TESLİM?
Geçtiğimiz hafta açtığım parantezlerden biri Direklerarası Seçici Kurulu’nun iyiniyetli yaklaşımı sayesinde çözüldü. 10 farklı ödülde sayıları 100’ü aşan jüri üyelerinin , oyunları ücret karşılığında izleyerek, bu yolla tiyatroların emeğine saygılı davranılması konusunda bir çağrı yapmıştım. Direklerarası Tiyatro Ödülleri’nin seçici kurulu hemen bir açıklama göndererek, bundan böyle oyunları bilet alarak izleyeceklerini açıkladılar. Bu kararı verebilecek kadar ilkeli davranan bu kurulu kutluyorum.
Yapı Kredi Sigorta’nın yeni sahiplerinin Afife jürilerinin izlediği oyunlara ödenek çıkartacağını umuyorum. Diğer ödüllerin sponsorlarına da aynı çağrıyı yapıyor ve
Tiyatro Dergisi’ne , bu konuda duyarlı davrandıkları için teşekkür ediyorum.
İstanbul Halk Tiyatrosu’nun da bu konuda bir çağrısı var. Umarım pekçok tiyatronun atılımıyla bir imza kampanyası başlatılır ve emek sömürüsüne dönüşme tehlikesi bulunan ödül sistemleri bir an önce düzelir.
….))) JÜRİLER
Bu devirde jüri olmak da başlıbaşına bir özveri gerektiriyor. Öncelikle tiyatro sanatının gücüne inanmak, irili ufaklı 200 oyunun pek karışık programını takip etmek, İstanbul trafiği ve berbat ulaşım koşullarına aldırmaksızın, perde saatine yetişebilmek gerekiyor. Pekçok jüri üyesi gecikmemek için saatler öncesinden oyun bölgesine ulaşıyor, restoranlarda zaman ve para harcıyor. Onların da emeğinin gözardı edilmemesi gerek. Kısacası, “ben de ödül veriyorum diyerek” ortaya çıkmak yeterli değil, kurumsal destek alarak tiyatroya verilen manevi değeri maddi olanaklarla da perçinlemek gerek…
….))) YENİ BİR ÖNERİ
Antalya’da dört yıldır düzenlenen televizyon ödülleri var. Özellikle başbakanımızın “milli içki” konusunun barış sürecinin önüne geçtiği bu dönemde, ödül alan Murat Cemcir’in, “ ödülü 70’lik ayran içerek kutlayacağım” açıklaması dikkatimi çektiği için, bu yıl daha dikkatli baktım. Televizyonculuk duayeni Faruk Bayhan, jüri başkanı olarak, ödüllerin bir başvuru sistemine dayandırıldığını anlattı. “Ben sizi değerlendireceğim” diyerek ortaya çıkmak yerine, ödüllere aday olmak için başvuru yapılıyormuş. Sözgelimi, Kıvanç Tatlıtuğ, bu yıl oyunculuk dalında başvurmamış. Kendisi ya da kurumu değerlendirilme talebinde bulunmadığı için, doğal olarak aday da gösterilmemiş…
Bence, tiyatro ödülleri için de böyle bir sistem geliştirmek gerekiyor. Kurumlar başvurursa, hem jüri başvurmayan adayları değerlendirme çabasıyla başı kesik tavuk gibi koşuşturmaktan kurtulmuş olur, hem her yıl yaşanan adaylık kategorileri konusunda kafa karışıklıkları giderilir.
Bir sanatçı olarak, bir jüri tarafından beğenilmek yerine, ben de bir jüriyi beğenebilmek isterim. Bu nedenle kendim başvurmadığım bir ödüle aday gösterilmek de istemem .
Jüriyi beğenen,başvurur. Jüri tarafından beğenilen de aday olur, olur biter.
…..))) SUNA KESKİN, AYÇA VARLIER
Sadece Tiyatrokare’de birkaç yıl içinde bile, aday kategorileri ile ilgili çok matrak şeyler yaşadık. Ayça Varlıer, “Leyla’nın Evi” ile dört saygın ödül aldı, ama işin tuhaf yanı dördü de farklı kategorilerdeydi. “Yılın Müzikal dalında Kadın Oyuncusu”, “Yılın Kadın Oyuncusu”, “Yılın Yardımcı Kadın oyuncusu”, “En İyi Çıkış Yapan Oyuncu” !
Suna Keskin de geçtiğimiz hafta ,yardımcı oyuncu kategorisinde aday gösterilmeyi red ederek Sadri Alışık ve Afife Ödülleri’nden çekildi. Sadece bir tiyatroda birkaç yılda bu kadar çok şey yaşanıyorsa, kimbilir daha neler neler yaşanıyordur?Kaldı ki, 20 kişilik bir salonda yapılan prodüksiyonu, Devlet Tiyatrosu olanakları ile yarıştırmak hiç akıllıca değil. “Tiyatro iki kalas bir hevestir” deyip, işin içinden çıkılamaz. Bir odada fısıltıyla oynanan bir oyundaki oyunculukla, akustiği olmayan 400 kişilik bir İtalyan Sahne’deki oyunculuk nasıl aynı kefeye konulur? Anlamak mümkün değil!
…))) CEMAAT ÖDÜLLERİ
Bir Cemaate yakın bir vakıf , Haldun Hoca ile Yıldız Hoca’ya onur ödülü vererek, ödül sistemine ihtişamlı bir giriş yaptı! Haldun Hoca, o gecede Muhsin Ertuğrul’un iyi bir tiyatro adamı olduğunu, ama iyi bir yönetmen olmadığını söyledi. Bence, yeri değildi, bu açıklama Cumhuriyet Devrimleri’ni kökten yadsıyanlar için harika bir olanak sağladı. Dormen’in sözünün sadece yarısını kullanıp, Muhsin Hoca’yı yaraladılar.
Bu yazının yazıldığı sırada, ölüm yıldönümünde mezarı başında anılan Muhsin Ertuğrul, iyi bir tiyatro adamı olmanın yanısıra , bir devrimciydi. Selim İleri’nin kitabındaki dedikodulara aldırmayınız, Muhsin Hoca’yı yaşadığı çağ içinde değerlendiriniz. Kısıtlı bir oyuncu kadrosuyla kısıtlı bir zamanda koca klasikleri sahneleyen ve her oyuncudan bir star yaratan Muhsin Ertuğrul’a nasıl kötü yönetmen denilebilir?
Haldun Hoca, bu açıklamayı Afife Ödülleri’nde Muhsin Ertuğrul Ödülü Kategorisi sırasında yapsaydı, “kahramanlık yaptı” derdim, konu cemaat ödülleri olunca, “duyulmak isteneni “söylemiş diyorum
…)))MUHSİN ERTUĞRUL BÜSTÜ
Ayla Algan, Muhsin Ertuğrul büstünü Şişli Belediyesi’ne bağışlamış. Son yıllarda Şişli tam anlamıyla bir kültür sefaleti yaşıyor.Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu hunharca yıkılıp, kongre vadisine dönüştürülürken, Kılıçdaroğlu bile uğradı da, Sarıgül ortada yoktu.
Muhsin Hoca’yı Şişi’ye emanet etmek doğru değil. Onu, genç kuşaklara doğru dürüst anlatacak ustalara teslim etmek, şimdilik daha yerinde olur bence.
22 Nisan 2013 Pazartesi
….)))) AÇ PARANTEZ
JÜRİLERİN KOLTUK İŞGALİ
Bu hafta açılması gereken parantezlerin haddi hesabı
yok. Sadece tiyatro ödüllerimiz hakkında olan yazılar bile google’lara sığmaz. Doğru
değerlendirmeler, yanlış uygulamalar, yönetmelik
zaafları, alelacele alınan kararlar,
kararların arkasında duramayan seçici kurullar filan derken binlerce partantez
açmak gerekir.
Tiyatro sanatının kural tanımazlığı da her parantezi çürütecek ve gelecek yıl başka parantezler açmak gerekecek mutlaka. Yine de bir tanesiyle başlayalım bari.
….))) DİREKLERARASI
13. Direklerarası Seyirci Ödülleri, bu yıl çok yerinde kararlar vermiş. Demek ki neymiş, bir
ödülün yerine oturması için, yaklaşık 13
sene beklemek gerekirmiş. 234 oyun izlediklerini söyleyerek, değerlendirme
kıstasları hakkında ipucu vermişler.
Herşeyin bu kadar şeffaf olduğu bir değerlendirmede, jürilerin kimliğinin de
kamuoyuyla tam olarak paylaşılması gerekir. Seyirciyiz deyip, işin
içinden sıyrılmak yeterli değil çünkü.
Diğer ödüllerdeki gibi , bence
yılın en önemli oyunlarından biri olan “Adalet Sizsiniz” in görmezden gelinmemiş olması çok sevindirici.
Ödüllerin açıklandığı
bültende jürinin 2090 koltuk işgal ettiği söylenmiş. Öncelikle, kelime seçimi bana
çok ilginç geldi. “İşgal etmek” , bir yeri ele geçirmek, yer kaplamak, işten
alıkoymak, oyalamak gibi, karşı tarafın istemi dışındaki zoraki hareketleri
tanımlıyor.
Afife, Sadri Alışık, Tiyatro Dergisi, Yeni Tiyatro Dergisi,
Eleştirmenler Birliği, İsmet Küntay, Vasfi Rıza, Sanat Kurumu, Direklerarası , Ekin Dostları derken , ona
yakın tiyatro ödülümüz var. Bunların seçici kurullarından her biri, en iyimser durumda 1000 koltuk”
işgal” etse, yılda 10.000 koltuk eder. Değerlendirme kıstaslarına 100 tiyatro
girse, en iyi ihtimalle her tiyatro yılda 100 koltuğunu ücretsiz "işgal"
ettiriyor demektir. Bu da en azından 3000 TL ciro kaybı demektir ki, özellikle
küçük salonlarda var olan alternatif tiyatrolar için azımsanmayacak bir
bedeldir.
33 kişilik seçici kuruluyla en kurumsal ödüllerin biri olan
ve ödül törenine ciddi biçimde ödenek ayıran Afife’nin , tiyatro
değerlendirmeleri için de bir bütçe
ayırarak, Direklerarası tabiriyle
jürilerin "işgal" ettikleri koltuklar için bilet satın almasına öncülük etmesi ,
tiyatro sanatının gelişimine ciddi bir
katkı olur. Kaldı ki, tiyatro biletine
değer biçilmesi de, bu sanatın
pekçok yara aldığı bir çağda çok önemli
bir sorumluluk, hatta görevdir. Bunca emek vererek ortaya konulan oyunlara
elini olunu sallayarak girilmemesi, sanata sembolik de olsa bir değer biçilmesinin
önünü açar.
Bundan 10 yıl kadar önce,
yaklaşık 80 kişilik bir ekiple bir müzikal turnesinin Anadolu’daki bi
durağında , otelde check/out yapıyordum. Sıra, lobide içilen çayları, kahveleri
ödemeye geldiğinde, otel sahibi bana
kırgınlığını dillendirdi. Bir gece önce oynanan oyun için 2 koltuk” işgal” etmek istermiş, kendisine davetiye vermediğimiz için kırılmışmış. Evim
kadar tiyatromun da misafirlere açık olmasından mutlu olurum. Ancak bir yandan 80 kişinin içtiği
kolaların tek tek hesabını verirken, oyuna 2 bilet alma nezaketini bile
göstermeyen otel sahibine , bizim
işimizin de emek yoğun olduğunu anlatmak
zorunda kaldım.
Bir otelde nasıl bedava konaklanamazsa, bir tiyatroya da
bedava girilmez, girilmemeli… Bir sergiye girip, nasıl duvardan resim indirme
hakkımız yoksa, sinemadaki biletçiye biletimizi kestirmeden nasıl içeri
giremezsek, otobüse Akbil basmadan
binemezsek, tiyatroya da aynı disiplin içinde girmeliyiz.
Sponsorlu çocuk
oyunlarında da tiyatro biletine hiç değilse sembolik bir ücret biçilmeli, bu
işin bir değeri olduğu çocukların bilinçaltına kazınmalı. Belki o
çocuklar büyüdükleri zaman jüri olurlar ve tiyatronun bedava bir şey olmadığını da hatırlarlar .
23 Mart 2013 Cumartesi
SANAT UZUN HAYAT KISA
……)))) AÇPARANTEZ
SANAT UZUN, HAYAT KISA
NEDİM SABAN
nedimsaban@superonline.com
Sanat uzun, hayat kısa sanıp çıkmıştık sanat yolculuğuna. Ard arda yaşadığımız kayıplarda hayat uzun olsa da, meğer sanat gittikçe kısalan bir yolculukmuş. Galiba bu gerçeği kabullenememek çökertiyor ruhumuzu…
AKP’nin etkileri laiklik, demokrasi, insan hakları, ifade özgürlüğü filan üzerinde epey tesirli oldu. Yan etkileri arasında umutsuzluk, inançsızlık, güvensizlik var. Ve tabi her alanda, her meslekte olduğu gibi, sanat dünyasında da kavram kargaşalarından beslenen kaygan bir zeminde, ahlak kaybı yaşanıyor. Ahlağı içkide, sigarada, kadın bedeninde arayarak, adres şaşırtan bir hükümetin aslında beynimizde çöküntü yarattığını anlayamıyor muyuz?
Sanat gittikçe kısalıyor, hükümdarlar ise sanatı kısaltarak, hükmetme, zulm etme ömürlerini arttırmaya çalışıyorlar . Bu hafta, hükümetin yan etkilerinin yansımalarını parantez olarak açayım istedim.
…..)))) KLASİKLERE MODERN YORUMLAR
Bernarda Alba’nın evi’ni çok fazla kez, hem de çok kötü yorumlarla izlediğim için, Tiyatro Oyunbaz’ın prodüksiyonuna gitmeyi son oyuna kadar erteledim. Son oyunlarını yakalayabildiğim için kendimi şanslı his ediyorum. Bir daha Bernarda izlemem artık. Lorca’nın kafamda bu mükemmel yorumla kalmasını isterim …
Lorca’nın dünyasını, aşkı, şehveti, sıkıştırılmışlık duygusu ve toplumsal yasakları bu kadar korkusuz ,yaratıcı ve sade biçimde sunma cesaretini gösteren ekibi kutlarım. İddia ediyorum,oyunun yönetmeni Abdullah Cabaluz, klasiklerin modern vurgularını en iyi biçimde yapan üç yönetmenimizden biri. Benim için diğerleri Başar Sabuncu ve Engin Alkan…
Engin Alkan’ın Şehir Tiyatrosu’ndaki “Vişne Bahçesi”nin, Peter Brook yorumundan ve Vanessa Redgrave ile izlediğim prodüksiyondan çok daha iyi olduğuna kalıbımı basarım.
Engin ile Abdullah’ın farkı: Engin, kişiliğini rejisine korkusuzca yansıtıyor, Abdullah ise biraz daha yazarın arkasına sığınıyor sanki.
Engin Alkan’ın kabul edilmeme nedeni sadece dehadan korktuğumuz ve orta zekalılara sığınarak kendimizi güvende his etmemizden değil, , aynı zamanda onun kendini cömertçe ortaya koyması karşısındaki derin kıskançlığımızdan kaynaklanıyor.
Bizler Fazıl Say’ları red edip, Tuluyhan Uğurlu’lara sığınan bunalımlı bir post modern kuşağız.
Tiyatro oyunlarını iyi, daha iyi diye sınıflandırmak doğru değil, insana neden diye sorarlar ama akademik çözümlemeleri okumazlar!!!Hazır ,”Engin’in Vişne Bahçesi Peter Brook’tan daha iyi” demişken, Abdullah’ın Bernarda Alba’sı da, Engin’inkinden kat kat iyiydi” diyelim bari!.
……)))) İBSEN İBSEN OLALI
İbsen, İbsen olalı böyle zulüm görmedi dedirten bir Hedda Gabler var Şehir Tiyatrosu’nda.
Emre Koyuncuoğlu, söylendiği kadar iyi bir tiyatro insanıysa, nasıl bu kadar kötüsünü yapmayı becerebilmiş diye düşünmeden edemedim. Eraslan Sağlam, Alev Oraloğlu gibi yetenekli oyuncuları nasıl böyle harcayabilmiş , bu da bir yetenek doğrusu. Bazıları diyor ki:Şebnem Köstem iyi oynuyormuş. Evet iyi oynuyor, ama Hedda Gabler’da değil başka bir oyunda iyi oynuyor, ekiple değil tek başına harika oynuyor.
Koyuncuoğlu, hem reji, hem çeviriyi yaptığını iddia ediyor. Bence ikisini de yapmamış.O çevirdiyse, demek ki Arapça kökenli sözcükler kullanan bir İstanbul Beyefendisi tadında bir yaşamı var. Oyun dili çok eski çünkü… Aradan sızan, 50 yıllık sözcükler insanın kuşkularını arttırıyor.
Tiyatro Oyunbaz, örnek bir davranışla program dergisinde “Bernarda Alba’nın Evi” çevirisinde Oflazoğlu, Toledo ve Svich çevirilerinden yola çıktığını söylemiş, Şehir Tiyatrosu bunu bile yapmaya zahmet etmemiş. Muhsin Ertuğrul’un evinde, Muhsin Ertuğrul’un çocuğu olan Tunç Yalman’ı anmalarını beklerdim. Para veremiyoruz ama çevirisinden esinlenmek istiyoruz deseler,Yalman’ın varisleri hayır demezdi. Yılmaz Öğüt’e de büyük ayıp etmişler.
Kolay kazanç yolunu seçiyorlar. Karısı yazıyor, kocası çeviriyor, kendisi çevirdiğini söyleyip, başka birinin çevirisinden esinleniyor. Biletin %30’u böylece hesaplara geçiyor. Ne güzel iş!
Oynamıyor, ama emekli de olmuyor. Dizide oynuyor ama istifa da etmiyor. Öte yandan sabırla kadro bekleyen çocuklar var… Bu çocukları öyle yıldırdılar ki, hepsi istifa etmeye hazırlanıyor. Böylece tiyatroyu kapatmadan kapatmış olmayı becerecekler.
Yazının konusu AKP Hükümeti’nin açtığı çöküntülerdi değil mi? Umarım konu dışına çıkmamışımdır.
9 Mart 2013 Cumartesi
HAMİLELİKTE VARİS SORUNLARI
Sağlık sorunları yaşadığım bir haftada, yeni deyimle enerji,
eski deyimle kaderin beni hep doğru uzmanlarla buluşturması konusunda yeni deyimle evrene pozitif enerji
yolluyorum.
Tesadüfen kader beni evimden çok uzakta olan bir hastaneye
attı. Başhekim şefkatle hastane hakkındaki düşüncelerimi sorduğunda, şakayla
karışık , “ bu devirde bu kadar Atatürk resmi asarsanız, işiniz zorlaşır ” dediğimde, “ünlü bilim insanları arasına
Türkan Saylan’ın da fotoğrafını astık, bu fotoğrafı indirmezseniz ruhsat
vermeyiz diye tehdit ettiler ” demez mi?
Toplumda her alanda bir güvensizlik, şüphe var. Sürekli
komplo teorileriyle yaşayan insanlar olarak, mesela “hastane boşuna mı tahlil istedi” gibi
travmalar yaşamamız son derece doğal.
…)))KASET ÇIKARAN HEKİMLER
Hekimlerimizin büyük bir bölümü televizyon programlarına
para vererek çıkıyorlar. Bu konuda sunucu ve yapımcılara ağır bir sansür
uygulanıyor, konuk doktora sadece kendi istediği sorular sorulabiliyor, canlı
bağlantılarda sadece doktorların duymak isteyeceği şeyler söyletiliyor.İnanmayacaksınız
ama hekimlerin menejerleri, medya planlamacıları, yıllık reklam bütçeleri filan var
Kaset tanıtımı yapar gibi kanser tanıtımı yapıyorlar, kalp
hastalıklarını filan konuşurken, bir
yandan da yayında pişirilen çorbanın tuzu hakkında yorum yapıyorlar.Zaten
politikacıların dayanılmaz istekleri karşısında boynu kıldan ince olan
medyamız, parayı verip düdüğü çalan uzmanların sansürlerini de kanıksamış
durumda! .
Birkaç yıl önce bir doktor arkadaşım, tedavisi biten bir
hastasının, adeta boynuna atlayarak,
“ televizyonda görmediğim için size güvenemiyordum ama iyi
doktormuşsunuz” dediğini anlatmıştı !Bu çağda
iyi hekim olmak sadece uzmanlık
alanında doğru paylaşımları değil, doğru duruşları da gerektiriyor. İşi insanla
olanların insanlığı çok önemli!
…….)))) MACİDE TANIR VE SAĞLIKÇILARI
Prof. Haberal, gerek bilimsel başarıları , gerek insani
duruşuyla son derece saygı duyduğum bir insan. Onun mucizeler gerçekleştirdiği
Başkent Hastanesi’ne her gidişimde, günde yüzlerce kişiye şifa veren bu bilim
yuvasının kurucusunun Bülent Ecevit’i ihmal etmekle suçlanması karşısındaki
şaşkınlığımı gizleyemiyorum.
Can dostum Macide Tanır’a , hiçbir karşılık beklemeden , hak
ettiği biçimde sahiplenmiş olan bu hastanenin sağlıkçılarının iğrenç ötesi bir
gizli kaydı dolaşıyor sosyal medyada . Belli ki Macide Hanım yoğun bakımdayken bu çocukları sevmiş ve taburcu olduktan sonra evinde
ağırlamış.
Ancak onlar , yoğun bakımdan yeni çıkmış bir kişiye,
geceliğiyle horon teptirmeyi ve bunu gizlice kayıt etmeyi her nasılsa içlerine
sindirmişler. Bu kaydı sosyal medyada paylaşıyorlar, isyan edenlere de
terbiyesiz cevaplar yetiştiriyorlar. Benim dostluğumu bilmedikleri ve
bilseler de anlayamayacakları için,
“sizi hiç hastanede görmedik” diyebilecek kadar densiz ve yalancı
olabiliyorlar. Tanır’ın hayranları,
yakın dostları ve hatta mirasını
bıraktığı Türk Eğitim Vakfı bile bu paylaşımı engelleyemiyor, çünkü her nasıl olursa olsun ünlü olmanın hafifliği daha cazip geliyor onlara.
Ölüm döşeğindeki bir kişiye horon teptirmişsiniz, gizli
kayıt yapmışsınız, iyi halt etmişsiniz de, bari öldükten sonra saygı
duyun. Bu davranışızla mensubu olduğunuz
hastaneye yakışmadığınız gibi,
videolarınız ne kadar izlenirse izlensin, meşhur olamayacaksınız.
Seda Sayan ya da Saba Tümer’den davet beklediğiniz çok
belli, ama bunun için, önce adam gibi dans etmeyi öğrenin! Belki bu yazıdan
sonra bir menejer bulup, ünlü sağlıkçılar olarak, bir yayında çorba filan
karıştırdığınızı görürüm. İnanın o zaman, ünlü biri arkadaşım olduğum için
gurur duyar, arkadaşlarıma hava atarım.
Yazının başlığı hamilelikte varis sorunlarıydı değil
mi? Herhalde çok önemli bir konu ki,
Pazar sabahı 04.30’da bu konuda bir spam mail aldım. Mail atanlarla, horon
tepenler birleşsin,
mutlaka ama mutlaka
televizyona çıksınlar. Umarım
İmralı Görüşmelerinin arasına, bu konuyu da serpişterecek kadar başarılı bir
anchorman vardır.
Etiketler:
başkent üniversitesi hastanesi,
hekimler,
macide tanır,
saba tümer,
seda sayan,
türkan saylan
26 Şubat 2013 Salı
ÖLÜMÜN DEĞİŞİK ADLARI
((((……. SEVDİĞİNİZİN ACI ÇEKMESİ
Acılar içinde kıvranırken, çok
önemli olmayan bir hastalıkta bile yaşama sevincinin ne kadar çabuk
kaybedileceğini anladım. En ağır sorunlar karşısında savaşmayı ilke edinmiş
olan bu yazarınız yalnız gecelerde yedinci kattaki penceresine bakarak, yaşamı
sonlandırma fikriyle bile flört etti.
Stefan Zweig’ın politik seçimi
olan intihara hep saygı duydum, çağa pasif tanık olarak gözlerini kapamak
yerine, yaşama gözlerini kapamak bana
hep daha onurlu geldi..
Bir ağrı kesiciye bağlı olan
yaşama sevinci ne kötüymüş! Yaşama sevincinin bir ağrı kesiciye bağlı kalacak
kadar umutsuz bir çağa tanık olmak ne acıymış.Bedenin acıları mutlaka geçer, ancak bedenin acı çekmesinden sonra ruha bıraktığı mirastan kurtulmak epey
acıtır!
Galiba, hepimizin en büyük acısı,
ruhumuzun derinliklerindeki acıların bedenin his edebileceği en ağır acılardan
bile acı olması. Çağa tanıklık etme acısı
ve inançsızlık, bedenimizin iyileşmesiyle bile iyileşemiyorsa, “geçmiş
olsun” bize!
Dini inançları güçlü olan
insanları kıskanmamak elde değil bu durumda… Biz solcuların inanacakları o
kadar az şey kaldı ki!
Hanake’nin bu hafta Oscar ödülü
alan filminde de gördüğümüz gibi, dünya, insanın sevdiğinin acı çekmesi
karşısında neler yapması gerektiğini tartışıyor. Tiyatromuzun yüzakı yazarlar
Berkun Oya “Babamın Cesetleri” ve Yiğit Sertdemir “Gerçek Hayattan Alınmıştır”
da buna yakın sorular soruyorlar.
Sevdiğinin acı çekmesi karşısında
sevdiğini öldürmeyi düşünebilecek kadar şefkatli olan biz insanlar,
çocuklarımızın geleceğinin karartılması
karşısında nasıl bu kadar kayıtsız kalabiliyoruz? Bugün bir ağrı kesicinin dindirebildiği
acılarımızın yarının çocuklarının yaşamlarında önlenemeyecek kadar büyüyeceğinin
farkında değil miyiz?
Hala nasıl susabiliyoruz? Yoksa farkında
olmadan morfinman mı olduk?
GÜLRİZ SURURİ
Levent Kırca, Müjdat Gezen kimi
zaman çok dik olduğunu düşündüğümüz çıkışlar yapıyor.
Kırca’nın bazı çıkışlarındaki
eğlenceli biçeme takılarak, içeriği görmezden gelebiliyoruz. Bazı söylemler de
fazla eski gelebiliyor. Ulusalcılık, milliyetçilik ve ümmetçilikle iç içe
geçebiliyor bazen. Bazen de , kavramların içinde kaybolacak kadar ağır
uyuşturulmuş hastalar olabiliyoruz.
Bu hafta Gülriz Sururi de bir
politik çıkış yaptı. Tiyatromuzun
yetiştirdiği en büyük ustalardan, en önemli oyunculardan ve tabi ki en güzel,
zevk sahibi kadınlardan biri olan Sururi’nin bazı söylemleri biraz abartılı gelebilir.
Ancak, söylemlerinin eskiyip eskimediğini tartışmak yerine, kendisinin eskimiş
olduğunu söylemek, ne büyük ayıp!
Toplum olarak kaset çıkartanın
gündem yarattığı insanlara alıştık. Oyuncular da bu kervana dizi tanıtımlarıyla
katılıyor son zamanlarda. Sururi’nin hiç kimseden bir beklentisi, çıkarı yok. Ayrıca eyvallahı hiç
yok. İlkeli bir duruşu olduğu gibi, alkışlanma ya da onaylanma derdinde değil.
Kaldı kihiçbir zaman bu yola başvurmayacak onurlu bir yaşamı oldu ustanın.
Engin Ardıç, “Gülriz Sururi
intihar etti” diye başlık atınca, kimin intihar ettiğini düşünmeden edemedim
doğrusu.
Hadi solcuların güçlü bir inanç
sistemi olmadığı için boşlukta olduklarını var sayalım,
İnanç sistemlerinde ideoloji ya da
din olmayan, her şeylerini hükümete endeksleyen dönekler
yaşıyor mu?Hiç yaşadılar mı?
Kimbilir ne ağır acılar çektiriyor
onlara inançsızlıkları. Ağrı kesicilerimden ikram edeyim diyorum ama şu aralar ilaçların hepsi bana lazım…
SİDİKLİ KASABASI MÜZİKALİ
İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda birkaç yıldır oynanmakta olan “Sidikli
Kasabası Müzikali”ni uzun zamandır izlemek istiyordum. Oyunu gördüğüm 17
Şubat’ı yaşamımın şanslı tarihleri arasına not ediyorum. Etki altında kalmamak
için, izlemediğim oyun ve film eleştirilerini
hep ertelemeye çalışırım. “Sidikli Kasabası Müzikali”ni izlerken de ,
jüriler kesin “Umut Veren Çalışma”, ya
da “ En İyi Ekip Ödülü” filan gibi bir ödül uydurmuşlardır diye kendi kendime
geyikler yapıyor ve tiyatromuzdaki tutucu yapılanmayı düşünüyordum. Ancak bu kez onu bile yapmamışlar. Bu şahane çalışma, hak ettiği
ödülleri sadece seyirciden almış.
Oyunu izledikten sonra ciddiye aldığım eleştirmenlerin olumsuz
görüşlerini okuyup, şaşırdım doğrusu.
Eleştirmen olmadığım için bu konuda fazla sözüm olamaz, ancak “Sidikli” beni bir tiyatrocu olarak çok heyecanlandırdı . Sadece mükemmeli dans eden, şarkı söyleyen
o kadar çok genci bir arada izleyebilmek, adını daha önce duymamış olsak da
sahnede müthiş parlayan genç starları alkışlamakla kalmadım , cesur bir
içeriği, sahnelerimizde çok az rastlanan bir kara mizahla aktarabilen bu
devrimcileri ayakta alkışladım. Oyundaki eşcinsel polis ve engelli
karakterlerin kabaca karikatürize edilmiş olmasını dünya görüşümle
bağdaştıramadıysam da, oyunun dünyası ve iletmek istediği mesajla bağdaştırdım.
V FOR VENDETTA
Broadway tiyatrosundaki değişimi “Angels In America” ile
Tony Kushner başlattı, “Rent” ve “Avenue
Q”müzikalleri de korkusuz biçimde öncülüğünü yaptı. “Sidikli”yi bu noktada
müzikal tiyatronun “V For Vendetta” sı olarak değerlendirmek
gerekiyor. Bu olağandışı özgün ve olağanüstü yetenekli ekibe yeni bir proje olarak “V For Vendetta” yı da önerdiğimi
ayrıca belirtmek isterim.
TİYATROMUZDA DEVRİM
Oyunun sadece sahnelenmesi değil, sahneye taşınma süreci de
çok heyecan verici. Şehir Tiyatrosu’nun en köklü geleneklerinden biri olan
“Gençlik Günleri” nde, amatör bir ruhla oynanıyor ve şu güzelliğe bakın ki, Devlet Tiyatrosu Müdürü Şakir Gürzumar,
CD’yi seyrettikten sonra oyunu
repertuara alacak kadar cesaretli davranıyor.
İşte bu bile tiyatromuz için başlıbaşına bir devrimdir!
Bugüne kadar kurumdaki hassas dengeleri gözeterek , kurum
içindeki sanatçıların getirdiği projelere” he diyen” kişiye, çoğunlukla genel sanat yönetmeni denirdi. Dramaturgların kuru kuru okuyarak
raporladıkları oyunların böyle sıradan
biçimde hayata geçirilme süresinde yol kazaları olması, ekip ruhunun
sağlanamaması, oyunda rol asılan
oyuncuların başka işlerinden ödün vermek istemeyerek projeyi sabote etmeleri
sıkça rastlanan bir olguydu.
Oysa diğer sektörlerde olduğu gibi, tiyatromuzun da yenilik
arayan “head hunter” lara, yetenek
avcılarına gereksinimi var. Tiyatro
sanatı masada kotarılmadığı için, sokağa
çıkmaktan üşenmeyen ve yeraltındaki projelerde, yetenekli insanları keşfederek,
onları “yerüstü” nde, tiyatronun mutfağına davet eden sanat yönetmenleri lazım
bize. Şakir Gürzumar başarmış bunu…. Umarım Türk Tiyatrosu’ndaki bu yenilik, bir geleneğe dönüşür.
ÖZEL BİR ÖNERİ
Sidikli Kasabası Müzikali, 150 oyundur kapalı gişe oynanıyor… Bilet bulmak için kapıda yalvaran insanlar var. Genç seyirci için şimdiden kült olmuş durumda…ödenekli tiyatrolar böyle büyük çaplı projeler yaptıkları zaman, ister istemez bütçelerini daha küçük prodüksiyonlarla dengeliyor, bazen oyun seçimlerinde özel tiyatrolarla bile haksız rekabete giriyorlar.
Başbakanın köksüz
ve öfkeli
çıkışı olarak kalan özelleştirme modeli için somut bir önerim var. “Sidikli Kasabası Müzikali”ni
Cevahir’den daha büyük bir salona daha yüksek
bilet fiyatlarıyla transfer edersin. Hem tiyatrona ek gelir sağlarsın,
hem Cevahir’de yeni oyunların önünü açarsın, hem de bir yeniliğe daha imza
atmış olursun.
Bilmemne kanununun bilmemne maddesine sığınarak mazeret
uydurma, yıllar önce Evita ile bunu deneyen Gencay Gürün’e atılan iftiralardan da
korkma! Ödenekli kurumu riske atmayacak olan
şeffaf bir ortak yapım anlaşması yapmak mümkün.
West End’de National Theatre’ın çözüm ortağı olduğu kaç
proje var, Broadway’de çıkış noktasını bölgesel ödenekli tiyatrolardan alan yüzlerce oyun var …
Genç Günler’de denenir, Cevahir’de iki yıl oynanır ve varsa
donanımlı sahnelerimizden birinde en az 10 yıl daha devam eder, yüzbinlerce kişiye
ulaşır…. Bir hayal olarak başlar, tarihe geçen bir başarı olarak biter.
Zaten böyle büyülü ve
özel bir şey değil midir tiyatro?
12 Şubat 2013 Salı
MACİDE'M
((( AÇ PARANTEZ
MACİDE’M
Parantezin açılamadan kapandığı bir haftaydı. Macidem’i aldı
benden.
Hıncal Uluç ,Macide Tanır için , soyadına ad ekleyenlerdendi demiş. Doğru! Tiyatromuzun Macidesiydi..Büyük Macide!Onu hak ettiği gibi
anlatmayı, daha geniş bir yazıya saklıyorum.Yine de sığdırabileceğimi sanmam!
Tören boyunca herkes
farklı açılardan anlattı Macide’yi. Zeliha Berksoy, tiyatro tarihinde nerede konumlandırılması gerektiğini çok
güzel dile getirdi, Gencay Gürün de
büyük bir oyuncunun role yaklaşımından söz etti. Ders niteliğinde
konuşmalardı!Ama ne yazık ki, bu dersle ilgilenen konservatuar öğrencilerinin sayısı yok denecek
kadar azdı.
Bu çocuklara tiyatroculuğun , sadece rol yapmak olduğunu mu
öğretiyor hocaları? Macide’yi izleyecek
kadar şanslı olamamışlar, bari uğurlama töreninde bir şeyler öğrenmeyi
deneyemezler miydi?Dizilerde popüler olan bir yıldız gitse, cenazede en ön sırada yer alırlar, kendilerini yapımcılara sunarlardı kuşkusuz…
Ben konservatuar hocası olsam, “bugün derse gelmeyin, gidin
Macide’yi araştırın” derdim.
Hadi konservatif konservatuarda yoklama zorunluluğu filan
var diyelim, özel okulların öğrencileri nerede? Macide gibi insanların I Phone
uygulamaları filan çıkmayacak. Ustalara yaşam sırasında tanıklık etmek gibi bir
sorumluluğumuz yok mu ?Toplumun belleği
böyle çalınıyor, yok ediliyor işte.
Tiyatro Dergisi, tiyatro
ustalarının belgesellerini yapma fikrini harika biçimde hayata geçirdi. Önce
Macide Tanır’dan başlamışlardı. O titiz insanı bile mutlu edecek harika bir iş
çıkmıştı ortaya. Ne yazık ki çabaları,
maddi olanaksızlıklar yüzünden yarım kaldı, ne mutlu ki bize 12 ustanın belgeselini hediye ettiler.
Şimdi Macide’nin arkasından açılması gereken birkaç
parantez…
1) İnsanlar,
sadece anılara değil, vefa duygusuna
da sığınırlar cenazelerde. Yolu Ankara’dan
geçmiş olan tüm sanatçılar ve sanat dostları oradaydı. O niye gelmemiş, bu niye yoktu diye yazmak
yaraşmaz ama gözlerim zamanında
Macide’ye şiir bile yazmış olan bir edebiyatçıyı ve yazdığı ilk oyunda Macide Tanır’ın oynadığı şanslı yazarı çok aradı!
2) Lemi
Bilgin, kendisiyle hiç ilgisi olmadığı
halde, kurumun vefasızlığını kabullenerek,
bir kez daha ne kadar büyük bir tiyatro insanı olduğunu
kanıtladı. Sadece göstermelik bir sahiplenme değildi bu, İstanbul Devlet Tiyatrosu
Müdürü de hastalığı süresince yalnız bırakmamıştı Macide’yi. Anma törenindeki
önerimi dikkate alarak, Devlet Tiyatrosu bünyesinde bir Macide Tanır Sahnesi
açacağından eminim.
3) Devlet
sanatçılığı nedir? Neye yarar? Tören boyunca bunu anlayamadık. Devlet
erkanından birkaç çiçek vardı, ama o çiçekler kebapçı açılışlarına da
yollanıyor. Macide’nin: “Devlet
sanatçısı uçağa önden binermiş, tabi uçağa binecek para bulursa” sözü bir kez
daha doğrulanmış oldu.. İşin ilginç yanı, kendisini Cumhuriyet çocuğu olarak tanımlayan
,Atatürk’e çiçek vermekle övünen Macide’yi uğurlamaya Atatürk’ün kurduğu partiden
kimsenin gelmemiş olmasıydı. Onlar da çiçek yollamışlardı ama!
4) Bilgesu
Erenus’un, tören sonrasında benimle
paylaştığı ve mutlaka belgelenmesi gereken bir not vardı. Macide, 2000’li yılların başlarında ölüm oruçları ve
tecritler konusunda eylemci tavrını
koymuştu ! Üstelik bunu devlet sanatçısı unvanıyla
yapabilecek kadar dik bir duruşu vardı.
5) Atatürkçüydü,
laikti, inançlıydı, solcuydu. Bütün bunların aynı anda aynı bedende
yaşanabileceğini ve birbirleriyle zıt kavramlar olmadığını kanıtlayan bir yaşam
çizgisi vardı.
6) Hayatında
İstanbul’a gelmek, sahneye geri dönmek gibi doğru kararlar veren
Macide’nin en son verdiği doğru karar,
mal varlığını Türk Eğitim Vakfı’na bağışlamak olmuştu. Türk Eğitim Vakfı,
sanatçıya hak ettiği değeri verdi, onun bakımını en iyi şekilde üstlendi.
Üstelik gerek Koç Ailesi, gerek vakıf yöneticileri bunu kuru bir görev olarak değil, bir insanlık
görevi olarak yaptılar. Evde, hastanede, ölüm döşeğinde hep yanındaydılar, hep içtenlikle
ağlıyorlardı.
7) Prof. Haberal, Macide’nin hasta yatağının
başına şefkatli hemişireler, doktorlar yollamış, Başkent Hastanesi’nin tüm
olanaklarını seferber etmişti. Her hastane ziyaretimde , bu büyük bilim insanını içeride tutarak, dışarıda kaç hastanın
umutlarının öldürüldüğünü düşünmüştüm.
Haberal, hayat kurtarabilecakken, Haberal’ın hayatını kurtarmak zorunda
kaldığımız bir Türkiye’de yaşıyorduk.
HASTABAKICI AYIBI
Sosyal medyada Macide, Süha Arın’ın “Safranbolu’da Zaman” belgeselindeki nefis şiiriyle hatırlanıyor. Ancak ona hasta haliyle horon
teptiren bir densizin, bence Macide’nin,
kaydedildiğinin bile farkında olmadığı
bir aşağılık görüntü de dolaşıyor. Macide
dans etmeyi severdi, hayat doluydu ve kuşkusuz öyle hatırlanmak isterdi.
Ancak, hasta haklarını ihlal eden bu kaydın, hem de kutsal
bir meslek seçmiş olan bir hastabakıcı
tarafından paylaşılmasın, değil meslek
etiğiyle insanlıkla bile bağdaştıramıyorum. Çok iyiniyetli, sevgi dolu bir şey olsaydı, kaydı kendine anı olarak saklardı,
ancak çirkin biçimde dans ederek, kendi
avamlığını ve zavallılığını da cömertçe sergilediğine göre, belli ki şöhret
peşinde!
Macide’min mezardan çıkıp
haddini bildirmesi imkansız ama belki
bu yazı Silivri zindanına ulaşır ve Prof. Haberal’dan gerekli
dersi alır .
4 Şubat 2013 Pazartesi
(((
AÇ PARANTEZ
Nedim Saban
nedimsaban@superonline.com
Bu hafta açacağım 3
parantezde, 3 konuda ezber bozacağım.
Sanat dünyamız da artık düşünerek tepki göstermek yerine, bir olayı
irdeleme zahmetine bile katlanmadan alışılageldik, kanıksanmış tepkiler
vererek, kolaya kaçıyor. Açtığım parantezler kolay kapanmayacak , tartışılacak.
Tartışılırsa, farklı düşünceler çıkar ortaya. Sağlıklı olanları evlat
edinir,istemediklerimizi evlatlıktan red
ederiz.
((((…..IN YER FACE
Son yıllarda tiyatromuza
giren , “In yer face” akımı bizleri pek
heyecanlandırmış, gerçeğin yüzümüze vurulmasıyla kendimizden bile sakladığımız duygularla
yüzleşme fırsatı vermişti. Öncelikle Royal Court Tiyatrosu’ndan “ithal” edilmiş duygular bize yabancı
kaldıysa da, zamanla kendi toplumumuzun sorunlarını mercek altına alan oyunlar ortaya
çıktı. Ancak, küçük mekanlarda alternatif tiyatro arayışları gibi
görünen işlere, şimdilerde çağın vebası bulaştı.
1)
Bu oyunlarda ekip ruhu yerine, star sistemi
ortaya çıkmaya başladı. Televizyon yıldızlarını izleme modası başladı.
2)
Oyunlardaki şiddet, dış dünyaya bir manifesto
oluşturmak yerine, televizyonun bize dayattığı şiddetle örtüşmeye başladı.
Şiddeti kanıksadık, kınayacak yerde,
ihtiyaç duyar olduk.
3)
Oyunların tonunda erkek egemen, cinsiyetçi bir hava var.
4)
Bu oyunlar burjuva geleneklerini sorgulamak
yerine, burjuvaların gönlünü hoş eden seyirlik gösteriler olmaya başladı.
5)
Oyunların izleyici profillerini televizyondaki jönü yakınında his etmek isteyen bankacı
hanımlar ve onların mesai arkadaşları oluşturmaya başladı.
Hadi bana “demode” deyin, “yenilikçi” değilsin, “tutucusun”
deyin. Deyin ama , yukarıdaki şu beş paranteze bir
tanecik sağlam karşı parantez açın.
((((… BAKIRKÖY BELEDİYE TİYATROLARI
Mehmet Ergen, Bakırköy Belediye Tiyatroları’nda,“Carrar
Ana’nın Silahları” nı yönetmiş. Oyunun değiştirilmesi üzerine, oyunu yarıda
kesip, sahneye fırlamış ve yönetimi
protesto etmiş. Şimdilerde yeni moda, protesto biçimini beğenmeyip, hak vermek. Bu
aslında, kişiliksizce, kaypakça bir
tutum. Tam olarak arkasında durmayarak, gerektiğinde toz olabilme
zeminini hazırlamak..Birkaç kişiden “ protesto biçimi “ile ilgili tepkiler
geldi yine.
Bense protesto biçimine bayıldım. Bu tür bir
protesto biçimi yaraşır bu sanata, çünkü tiyatro dinamik, yaşayan bir şey. Ancak bence protestonun özü yanlış. Mehmet Ergen, daha
önce Kocaeli’nde de böyle bir talihsizlik yaşamış, oyunu genel sanat yönetmeni
tarafından genel provada kaldırılmıştı. Şimdi konuyu Mehmet Ergen, Kadriye
Kenter ve Bertolt Brecht’ten arındırarak, sakince irdeleyelim.
Bir sanat kurumu yöneticisi seyirciye karşı belli
sorumluluklara sahiptir. Konuk yönetmenler gelip, geçicidir, ama kurumu genel sanat yönetmeni i ayakta tutar. Bu
yüzden sinemada , filmin “last cut” tabir edilen son versiyonunda nasıl
yapımcının hakkı varsa, tiyatroda da genel sanat yönetmeninin hakkı vardır.
Sanat yönetmeni öncelikle yönetmenle prodüksiyon öncesinde bol
bol toplantı yapmalı, oyun yorumu
konusunu netleştirmeli, oyun çıktıktan sonra sahneye yansıyamayan bir şey
gözlemlerse yönetmenle tekrar konuşmalı, onu yeniden provaya davet etmelidir.
Yönetmen gelmiyor, gelemiyorsa, sanat
yönetmenin seyirciye karşı bir sorumluluğu olduğu için, mantık çerçevesinde değişiklikler yapabilir. Bu durumda yönetmen oyundan imzasını
çekebilir, ki tiyatro tarihimiz böyle
olaylarla doludur. Yönetmenin dünyasını karartmak ya da bir metne sansür
uygulamak kabul edilemez, ancak yaşayan bir sanat olan tiyatroda, kağıt
üstünden sahneye taşınamayan her şeye yeni önermeler yapılabilir.
Bu arada Mehmet’in,
Tiyatrokare’de yönettiği “Çelik Manolyalar”ın neredeyse her dakikasını
değiştirdiğimi geç de olsa itiraf
ediyorum. O sıralar aynı anda, hem de farklı ülkelerde sekiz/ dokuz oyun
yönettiği için fark etmemiş olabilir, ya da çocukluk arkadaşım olduğu için
hoşgörmüştür belki.
(((….. TELİF HAKKI
“Okul tiyatrolarına telif darbesi” diye başlık atılır mı
yahu? Telifin darbesi mi olur? Yazar emeğinin karşılığını tabi ki alır. Tüm
dünyada oyunların amatör tiyatro hakları
denen bir şey var. Dünyanın en büyük
tiyatro yayıncısı Samuel French’in kitaplarını açın, lise tiyatrolarının telif
ücreti bile net olarak belirtilmiştir.
Kaldı ki, bazı eserlerin amatör tiyatro hakları uzun zaman
saklı tutulur. Yazar ya da onun varisleri, oyunun öncelikle profesyonel olarak
yorumlanmasını ister. Konu sadece para meselesi değil, oyunun yazar kontrolünde
yorumlanması…
Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları son derece önemli işler
yapan bir topluluk. Ancak, medeniyetin beşiğinde bir üniversitenin öğrencileri,
medeniyetin en önemli gerekliliklerinden
birinin telif hakkı olduğunu bilmiyor mu? Madem amatörler , o zaman marangoza
da para vermesinler, kostümler i de evden getirsinler. Bir amatör prodüksiyonun
bütçesinde yazara mutlaka pay
ayrılmalıdır. Amatör olan oyuncular olabilir, diğer emekçilerin suçu ne?
Kemal Sunal her
filminin tekrarından komşu hakları alsa, dolar milyoneri olmuştu. Lorca, Bernarda
Alba’nın evinin oynandığı her kız lisesinden bir dolar istese, Salvador
Dali’den bile zengin olmuştu.
.
30 Ocak 2013 Çarşamba
(((….. AÇ PARANTEZ
Bu hafta pek çok parantez açıldı. Siz kapatırsınız artık…
((((……. BAKAN
İçişleri Bakanı gitti diye sevinmeye vakit bulamadan, Kültür
Bakanı’nın da gittiğini öğrendik.
Kültürün bu kadar
önemsiz olduğu bir devlet politikasında, neden önce Kültür Bakanları gider,
koalisyonlarda neden ilk önce Kültür Bakanlığı paylaşımı konuşulur ,cevabını siz bulun artık.
Politik olarak hiçbir zeminde buluşmamın mümkün olmadığı Ertuğrul Günay , açıkçası
Devlet Tiyatrosu konusunda sessiz ve derinden epey mücadele verdi . Yasa
çıkmadan görevden alınmasının ardında,bu kurumu tarihten silme dürtüsü var mı, emin
olamadım.
Kars’ta heykeller, Frankfurt’ta kitap fuarı, Fazıl Say kini,
Sümeyye Hanım’ın sakızı konusunda çok
kötü bir sınav verdi , Kültür Bakanıydı ama sanatçı dostu olamadı. Yine de m Devlet
Tiyatrosu’nu sahiplendi, AKM’yi kurtarmaya çalıştı, kendi partisinde buharlaşan
bir paraya rağmen tadilatı başlattı, kültürün Anadolu’ya yaygınlaşması için çok
çalıştı. Herhalde turizm konusunda da bizim aklımızın ermediği güzel şeyler
yapmıştır. Velhasıl, hiç değilse
tarihteki kötü kültür bakanlarından olmadı..
Yeni bakana öneriler
1)
AKM konusunda
Sabancı ile yapılan sponsorluk anlaşmasını açıklamalı
2)
Devlet Tiyatrosu yasasını çıkartmalı
3)
Özel tiyatrolar ile ilgili yönetmeliği derhal gözden
geçirmeli
4)
Sinema teşviklerindeki
tarikatçı, dinci ve oportünist yapılanmayı engellemeli
5)
Başta Fazıl Say olmak üzere, sanatçılarla barışarak,
kamplaşma yerine üretime destek vermeli.
…..
(((….. TİYATRO BİNALARI
Adamların Cumhuriyet’in köklü kurumlarıyla olduğu kadar, binaları ile de
dertleri olduğunu defalarca yazdım. İnci Pastanesi’ni tahliye ederlerken bile
sadece kentlinin yemek kültürünü silmek değil, koca tarihi binaya alışveriş
merkezi yaptırmak derdindeler. Taksim
Tiyatrosu da AVM oluyor . Bana bir medeniyet beşiği söyleyin ki, meydanlarında
tiyatro, opera, bale olmasın. Paris mi, New York mu, Moskova mı, Pekin mi,
Bağdat mı, Beyrut mu?
Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nu parçalayıp, kongre merkezi
yaptılar. Geçen gün de televizyona çıkmışlar, Avrupa’nın küçük ölçekli
kongrelerinde rekor kırdıklarını anlatıyorlar.
AKM için hain planları vardı, sendika sayesinde
uygulayamadılar. Neyse ki Taksim kışlası
hayalleri de yattı.
Hırslarını yenemeyip, bu kez gözlerini Ankara’ya diktiler.
Ulus’ta Küçük Tiyatro, Büyük Tiyatro alanını kongre ve otel vadisi yapacaklar.
Akün ile Şinasi Sahneleri’ni de satıyorlar.
Bütün memleket alışveriş merkezi oldu. Kendileri satıyor ,
kendileri alıyor.
…..
((((….SOSYAL DEMOKRATLAR VE
KÜLTÜR(!)
AKP kent merkezlerindeki değerli binaları yok ederek,
kültürü kentin ilçelerine hapsediyor, bir anlamda bir geto kültürü yaratıyor.
Öte yandan kentin ortasındaki belediyelere sahip olan sosyal demokratlar
inanılmaz bir umursamazlıkla, kültürün çürümesine göz yumuyorlar.
Beşiktaş’ta Ayfer Atay döneminde yapılan birkaç külktür
merkezi utanç verici biçimde eskidi,
Mustafa Kemal Merkezi, adına ve konumuna yaraşmayacak bir pislik içinde,
kaderine terk edildi. Yeni başkan İsmail Ünal tarafından yapılan tek yeni
kültür mekanı, Fulya Konser Salonu, herhalde eskimesin diye, yılın 355 günü boş tutuluyor.
Ertuğrul Günay en kötü kültür bakanı değildi ama Şişli , Gülay
Atığ dönemini aratmayan , en kötü kültür müdürüne sonunda kavuştu.Şişli
Belediye Tiyatrosu kurulacaktı , sanatçılar işe alındı, aylarca kadro
beklediler, hem zamanları çalındı, hem ekmek paralarıyla oynandı.İşsiz
kalmaları yetmediği gibi, ceplerinden para da harcadılar. Cumhuriyetin
kalesi(!) Şişli için değer, değil mi ama?
((((…. HALDUN DORMEN
Haldun Dormen’in sessiz çığlıklarını dinleyin. Ergenekon
Caddesi’nde sürekli lağım basan bir binaya hocanın adını vermişler, en amatör
oyunlar lağım kokusu içinde oynanıyor. Belediye her nedense bu mekanı her yıl
onarır gibi yapıyor . İhaleler açılıyor, şudur budur derken, ertesi sabah
tiyatroyu tekrar lağım basıyor.
Dormen adına
yaraşmayan bu pisliğin temizlenmesini istiyor, duyarsızlık ve umarsızlık devam
ediyor.
Atatürk ne yazık ki yerinden kalkıp Mustafa Kemal Merkezi’nden
, bir Sabancı kuruluşu olan Atatürk Kültür Merkezi’nden adının silinmesini isteyemez .
Ama halen hayatta
olan büyük sanatçılarımız var!
Atatürk’ün kültür devrimini hiçe sayan şu sosyal demokratlar,
en azından Atatürk’ün manevi çocukları olan sanatçılarına saygı gösterseler
olmaz mı?
MUTFAKTA
NELER OLUYOR?
nedimsaban@superonline.com
((( ZENGİN MUTFAĞI.
Vasıf Öngören’in yıllar sonra tekrar sahnelenen yapıtı
“Zengin Mutfağı”, AKP usulü bir sansürle ortadan yok edildi. Kendisi olan ama adı olmayan bu uygulama sıkıyönetim
dönemlerinde tebliğ edilen yasakları
bile aratacak neredeyse. En azından o
dönemde neyin yasak olduğunu anlamasan bile, bir biçimde öğrenmek mümkündü. Aralık ve Ocak
aylarında topu topu üç hafta oynanan
oyun, Şubat programına alınmadı. Tabi ki bu kararın ardında herhangi bir
sanatsal öngörü filan yatmıyor, yani oyun kötü olur, sanat yönetmeni kaldırır,
ya da gişeye kimse gelmez de yıllık izleyici ortalamasını düşürdğü için yönetimin performansını
etkileyecek diye korkulur azaltılır, ya
da yasalarla çakışır da, yasal gerekçeler
uydurularak yasaklanır filan.
(((( ZENGİN MUTFAĞI
İSTANBULLULARINDIR
Oyun yasaklamak tabi
ki kabul edilmez ama bu yöntemden iyidir..
Yeni yönetici Hilmi Zafer Şahin kaçak
dövüşüyor , “oyun programı benim tasarrufumdadır” gibi saçma sapan şeyler
söylüyor. Oyun seçimi senin tasarrufunda olabilir, ama o prodüksiyonlara harcanan para
İstanbullularındır. Dünyanın masrafı edilerek sahneye konulan bir oyunu aniden
yok etmek hem İstanbul halkının parasını , hem sanatçıların emeğini ısraf etmek demektir.… Daha basit bir deyimiyle Park ve Bahçeler Müdürü binlerce fidan
alıyor, ama bazı kişilere batabilir diye, bunları dikmiyor. Var mı böyle bir
şey müdürüm ya?
Bir avuç ülkücüyü
nedense ve nasılsa tahrik eden bu
oyun da , geçtiğimiz yılki yönetimde İskender Pala’nın ahlak yapısını bozan “Günlük Müstehcen Sırlar”, Hadi Uluengin’i
dönekliğiyle yüzleştirdiği için tiksindiren “Rossenbergler Ölmemeli” nin
kaderini paylaşarak, yakın tarihimizin şanlı
ayıpları arasına giriyor. Kaldı ki oyunun ikinci gününde birkaç sözü
ayıklayıp, slogan atarak protesto etmeye götürecek kadar ileri gidebilecek hassas
ve dikkatli bir kesim filan olduğuna
inanmak güç.Tiyatronun kapısından adım bile atmayan Pala’nın ve Hadi Uluengin’in tuşuna basanların yeni bir oyunu bu!.
Düşündüm de eski
genel sanat yönetmenleri bu durumda ne yapardı diye?… Muhsin
Ertuğrul “şapkasını alıp giderdi”
kuşkusuz. Bence Vasfi Rıza, oyuncuları
polise ihbar ederek Silivri’ye postalatırdı, Orhan Alkaya “oyunun yasaklanması
halinde mutfak yıkılana kadar
direneceğini söyler, sonra yıkılan mutfakta önce kendine bir tas yemek
pişirttirirdi. Nurullah Tuncer, oyunu İstanbul’da oynatmaz, ama kaldırtmadığını
söyleyerek , Sibirya turnesine yollatırdı. Kenan Işık, bizleri
Zengin Mutfağı’nın sanatsal açıdan
yetersiz bir oyun olduğuna ikna ederdi.
((((…. HİLMİ ZAFER
Hilmi Zafer bunları yapmıyor,” oyun kalkmadı ama oynanmıyor”
diyerek lafı dolandırıyor. Oysa oyunda
oynayan birini Gaziosmanpaşa’da çocuk oyununda görevlendirebilir, başka birine
dört ay prova yapacak bir oyunda rol asabilir, emekliliği yaklaşan birine kıyak
emeklilik verip, açılan kadroya
mutfaktan birilerini yerleştirebilir, oyunun yönetmenine hemen çok büyük
bir müzikal teklif ederek sus payı verebilirdi!!!! Zaman kazanıyor sadece! Bu zaman boyunca önce
belediyeye gidip “bunun yerine ne istersiniz mi?”diyecek, Bahçeli’yle barış
müzakeresi yapıp, “AKP giderse de, Zengin Mutfağı jestime karşılık, bana ömür
boyu sahip çıkarsınız artık” mı diyecek bilemem artık.
Yazarlar bu rezaleti tarihe
kayıt etsin, tiyatroseverlerin yüreği yansın, işçi sınıfı da kendisiyle ilgili
bir oyunun hazmedilememesinin hesabını
sorsun. Ha bir de kurumda çalışanlar var..
Ne yapıyorsunuz sanatçı dostlar? Hani
tiyatronuza dokundurtmazdınız? Nöbetler tutardınız, sanat maratonları
yapardınız kurumunuz için? Siz, kurumda
kalmak için mi savaşıyorsunuz, kurumunuzun kalması için mi?
Belli ki, “Zengin Mutfağı
“ çabuk etkilemiş sizi… Bir oyun karakterinden bile daha hızlı biçimde
dönüşmüşsünüz. Yeni rolünüz yakışmamış
ama!
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)